Actueel

Downloads

U bent hier: algemene inspiratie | omgevingsprojecten

Omgevingsprojecten

Bestaande 'omgevings'projecten

'Met de term 'dementievriendelijk' doelt men niet enkel op het feit dat mensen met dementie in die gemeente welkom zijn, maar ook dat er initiatieven ontstaan die een gedragswijziging bewerkstelligen op het vlak van omgang en die integratie bevorderen. In bepaalde Duitse steden vinden mensen met dementie (en hun mantelzorger) er concrete mogelijkheden om te blijven meetellen in de lokale gemeenschap en het openbare leven. Daarnaast worden mogelijkheden van spontaan contact gestimuleerd en worden personen met dementie in verenigingen, buurtwinkels, supermarkten, plaatsen voor openbare dienstverlening, cafés en restaurants, ... bejegend met het respect dat ze verdienen. Op die manier kunnen personen met dementie blijven deel uitmaken van de samenleving, net als andere kwetsbare groepen. Ook in andere landen én België zijn er projecten die de hele omgeving willen betrekken. Enkele inspirerende voorbeelden vindt u hier:

In Augsburg (Duitsland) werkt men sedert 2009 met ‘Demenzpaten’. Eigenlijk is het een vorm van peterschap die men opneemt naar de persoon met dementie zelf en zijn omgeving. De peter informeert over dementie en heeft contacten met apothekers, overheidsinstellingen, scholen, kerkgemeenschappen, verenigingen enz. met als doel hen met dementie te leren omgaan en de vooroordelen en schrik voor het ziektebeeld weg te nemen . De peters werken per stadsdeel en kregen allemaal een scholing rond dementie. Vaak zijn het mensen die op de een of andere wijze ooit met dementie in aanraking kwamen in de eigen familie en die vanuit hun eigen ervaring weten wat de noden zijn. Eén van hen beschrijft zichzelf als de blindegeleidehond voor de persoon met dementie die hem ook begeleidt in de te maken keuzen.

In de Duitse stad Arnsberg, werkte men het concept uit op drie terreinen: het verstrekken van betere informatie, het opzetten van een netwerk tussen de diverse actoren en het verhogen van de betrokkenheid van de burger. In de praktijk werd een circusproject opgezet met een gezamenlijke workshop voor kinderen en bewoners van een woonzorgcentrum. Verder werd er een alzheimercafé ingericht waar mensen met dementie hun ervaringen kunnen delen. Een breng- en haaldienst met vrijwilligers werd uitgebouwd en bij winkels, apothekers, in theaters en bussen van het openbaar vervoer verspreidde men sprekende affiches. Intussen zijn er drie steunpunten actief. Men vindt er actuele informatie die ook actief wordt verspreid. Personen met dementie zelf kunnen er terecht voor langdurige begeleiding en advies. Men stemt het samenspel tussen professionele hulp, vrijwilligerswerk en de vraag van de persoon met dementie en zijn mantelzorger op elkaar af.

In de Japanse stad Osaka gebruikt men vanuit het dagverzorgingscentrum de winkelstraat als middel om dementie bespreekbaar en vooral aanvaardbaar te maken. Ook in Japanse samenleving is er immers een tendens om efficiëntie en productiviteit erg belangrijk te vinden en in dat plaatje past iemand met dementie niet echt. Paradoxaal genoeg wil men met het winkelstraatproject aantonen dat een persoon met dementie op een normale wijze in de samenleving kan blijven functioneren wanneer deze een rustige omgeving heeft die de persoon als persoon erkent en aanvaardt. Aangezien men voor de samenstelling van het middagmaal regelmatig met de bezoekers van het centrum naar de winkelstraat gaat, stelt dat de handelaars voor uitdagende momenten in hun contact met mensen met dementie. Creatief, maar vooral respectvol positief zijn in de omgang is hierbij belangrijk. Vanuit het centrum ondersteunen en informeren ze de handelaars regelmatig over dementie en ze geven hen omgangstips. Die ondersteuning helpt hen in hun contact met wie in de winkel langskomt. Regelmatig wisselen de mensen met dementie onder elkaar ook menu’s uit en op die manier heeft men echt nog het gevoel dat van tel is. Eigenlijk is deze methodiek, waarbij men de keuzevrijheid voor mensen met dementie maximaal houdt, perfect toepasbaar in zorgvoorzieningen. Het initiatief is innoverend en kleurt enigszins buiten de traditionele lijntjes, maar het kan er wel toe bijdragen dat hulpverleners meer respect tonen voor de voorkeuren van mensen met dementie, hun levensritme respecteren en elkaar vinden, ondanks dementie.

Sedert 2004 wordt in een district van de Japanse gemeente Omuta een jaarlijkse oefening gehouden voor welzijnsorganisaties, politie en brandweer, lokale ambtenaren, bouwvakkers, taxichauffeurs, leraren, winkelbedienden…rond het herkennen van en omgaan met personen met dementie. In de oefening wordt hen aangeleerd hoe ze een persoon met dementie die op de dool is en zich niet meer kan oriënteren, kunnen herkennen en veilig thuis kunnen brengen. Tijdens de oefening spelen vrijwilligers de ‘rol’ van persoon met dementie op de dool. Door de deelname aan deze jaarlijkse oefening, wordt een netwerk uitgebouwd rond het lokale rusthuis. Intussen leidde de oefening tot een heuse training voor ‘dementie ondersteuner’ voor politie en brandweer en andere belangstellenden. De jaarlijks weerkerende oefening draagt bij tot de kennis over en begrip voor dementie in de gemeenschap. De politie heeft veel meer aandacht voor het probleem van de ‘dolende’ persoon met dementie.

Le Bien Vieillir asbl (Namen, België) is een expertisecentrum dat werkt rond de noden van een verouderde bevolking. Ze willen ouderen ondersteunen vertrekkend vanuit hun eigen capaciteiten om hen een plaats te geven in de samenleving. De familie wordt vaak geconfronteerd met onbegrip en ongepaste reacties als ze met hun familielid gaan winkelen of wandelen in de omgeving. Het personeel heeft niet altijd de tijd of de vaardigheden om de familie te informeren en te ondersteunen. Le Bien Vieillir wil hen hierbij helpen door begeleiding en ondersteuning te geven aan de familie van oudere mensen met dementie, maar ook door het informeren van de bredere omgeving van het rusthuis (buren, handelaars, restaurants, verenigingen enzovoort) om het sociale weefsel rond de personen met dementie te versterken. Men richt zich op de buurt en de winkels rond rusthuizen, om bestaande vooroordelen en angsten aan te pakken. Daarbij wil men de verankering van het rusthuis in de buurt versterken en een partnerschap opbouwen met de buurt. Er wordt gewerkt met de buren, de omringende handelaars, verenigingen in de wijk, ongeacht op welk publiek of leeftijdsgroep deze zich richten. Zij zitten allen met dezelfde vragen: hoe ga je om met een dolende persoon met dementie? Of met een persoon met dementie die komt winkelen, een glas drinken? Een maaltijd eten? Het programma houdt in (1) informatie verstrekken over dementie, zijn gevolgen op het dagelijks leven, op de wijze waarop de maatschappij ermee omgaat en hun rol in de ondersteuning van de persoon met dementie en zijn naasten en (2) advies over de dagelijkse omgang met de zieken en hun naasten als buur, handelaar, restaurateur, gesprekspartner.

In Limburg zal de stad Hasselt van start gaan met het project ‘(H)eerlijk op stap met personen met dementie in Hasselt en Zonhoven’. Het is een erg origineel project dat zal worden uitgevoerd in samenwerking met de toeristische diensten van Hasselt en Zonhoven, het stadsarchief, de Hasseltse Gidsenbond en de natuurgidsen van Zonhoven. Het project beoogt de uitwerking van 3 specifieke wandelingen voor de doelgroep van personen met dementie en hun mantelzorgers, gekoppeld aan drie begeleidende brochures die tussen de vele andere brochures van het toeristische aanbod beschikbaar zullen zijn . Een ‘herinneringspad’ graaft in het charmante verleden van de stad Hasselt. Voor de persoon met dementie is het zinvol en schept het plezier om te reminisceren. De herinneringen die plekjes en gebouwen oproepen, brengen het vertrouwde verleden voor even terug. Bij de ‘zinnenprikkelende wandeling’ worden alle zintuigen aangesproken. De zintuiglijke ontwikkeling van personen met dementie blijft het langst bewaard en is aldus hét communicatiemiddel bij uitstek. O.m. het proeven van Limburgse streekproducten en een bezoek aan het jenevermuseum, het modemuseum en de kruidentuin van Herckenrode kunnen deel uitmaken van deze activiteit. De ‘natuurlijke ervaring’ biedt personen met dementie die vertrouwd zijn met de natuur de mogelijkheid om tot rust te komen in het groene Zonhoven. De gidsen die de wandelingen mee uitwerken en begeleiden, krijgen van het regionale expertisecentrum dementie een opleiding over dementie, samen met de uitbaters van de bezochte plaatsen langs de routes.